216. Jegens en wegens

Collega mr.dr. Wim Borst heeft in 2009 dit boek (Wolf Legal Publishers, 306 pagina's) geschreven over persoonsgebonden informatie in de strafrechtsketen. Hij verbindt een beschrijving van de strafrechtspleging aan de noties om goed in beeld te hebben "wie is het?" (het integer persoonsbeeld) en "wat weten we al van betrokkene?" (het integraal persoonsbeeld). In zijn beschouwing betrekt hij knap inzichten vanuit het strafrecht en de strafvordering, de privacy- en gegevensbescherming, het ketendenken (c.q. bedrijfs- of organisatiekunde) en informatiemanagement. Soms is deze studie wat theoretisch, maar het is voor direct betrokkenen bij de informatievoorziening in het strafrecht (en dat zijn tientallen instanties en duizenden functionarissen) zeker de moeite waard kennis te nemen van de ideeën uit dit boek.

Tot slot nog even een quote voor de titelverklaring: "In het strafrecht gaat het er om dat gepleegde strafbare feiten (delicten, incidenten) worden herleid tot een individu, een persoon (als verdachte respectievelijk dader); dit is het aspect van schuld, opheldering, waarheidsvinding, bewijs. Jegens die persoon worden vervolgens retributieve, reparatoire en corrigerende interventies (straffen en/of maatregelen) toegepast wegens de door hem begane delicten."

Update (8 november 2013):

In de bundel Rijk mét Wetenschap, Bestuur is Informatie 2012 heeft Wim Borst een bijdrage geleverd over “Integraal en integer persoonsbeeld: hoe theorie en praktijk elkaar ontmoeten in de strafrechtsketen” (onder redactie van prof. Aske Plaat e.a.). 

Een paar kreten en inzichten zijn het waard hier op te nemen:

- De definitie van een keten van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid: een keten is een lineair proces waarin verschillende organisaties buiten hun organisatiegrenzen werken aan een gemeenschappelijk resultaat.

- K=P3; een keten bestaat uit product, proces, partijen. In die volgorde. Dus eerst bepalen wat het resultaat van de keten moet zijn, dan de schakels in de keten in beeld brengen, dan de partijen. En steeds van algemeen naar detail. De strafrechtsketen is dus niet politie > OM > ZM > gevangeniswezen, maar opsporen > vervolgen > berechten > ten uitvoer leggen > re-integreren.

- Bij het ketendenken moeten niet de partijen centraal staan, maar de cliënt (in de strafrechtsketen de veelal niet bij het resultaat gebate verdachte of veroordeelde).

- Drie niveaus van invloed op de keten: ketencoördinatie (samenbrengen) < ketenregie (niet de baas over alle partijen) < ketensturing (geld, macht en bevoegdheden).

- “Het enige waarvoor de ketenregisseur moet waken is dat partijen met hun streven naar efficiëntie op organisatieniveau het functioneren van de keten als zodanig schaden.”

- “Standaardiseer wat moet vanuit de opdracht waarvoor de gezamenlijke schakels staan (vanuit de effectiviteitsvraag), niet wat kan (vanuit de efficiencyvraag).”