346. Overtuigen op papier

Prettig, overzichtelijk, praktisch boek van Bert Ruck (150 pagina's, 2004) over het schrijven van teksten waarin argumentatie een prominente plaats inneemt. Teksten waarmee een schrijver zijn lezers ervan probeert te overtuigen dat iets op een bepaalde manier gezien of gedaan moet worden. Onder het navolgende, tamelijk ongerelateerde plaatje heb ik voor eigen referentie kleine stukjes van het boek overgetypt. Wie meer wil weten, moet het boek uiteraard zelf kopen.

Bouwstenen basismodel:
0. Beslispunten
1. Aanleiding, belang, centrale vraag
2. Kader
3. Antwoord op de centrale vraag: standpunt
4. Onderbouwing (inclusief financiën en draagvlak)
5. Uitvoering / actie

Schrijfproces:
1. Bepalen centrale vraag (beschrijvend, verklarend, beoordelend, adviserend)
2. Eventueel aanpassen basismodel
3. Bepalen inhoud

4. Tekstschema maken
5. Schrijven
6. Redigeren

Standaardvragen van politieke besluitvormers:
- Tegen welk voorstel moet ik ja zeggen?
- Welke politieke en bestuurlijke verantwoordelijkheid neem ik daarmee op me?
- Waar liggen de politieke, bestuurlijke en financiële kansen en risico's?
- Sluit het voorstel aan bij bestaand beleid?
- Hoe zit het met de dekking?
- Is er maatschappelijk / politiek draagvlak voor het voorstel?
- Hoe houden we de uitwerking van het voorstel in de praktijk in de gaten?

Quotes:
- Inhoud gaat voor vorm.
- In een zakelijke omgeving gaat het niet om deskundigheid, maar om bruikbaarheid.
- In een beleidstekst beschrijft en verantwoordt een schrijver toekomstplannen ("wij gaan dat doen om die reden").
- In een adviestekst gaat het altijd over het handelen van een ander ("u zou dat moeten doen om die en die reden").
- Val niet in de deskundigenvalkuil door in te gaan op eigen deskundigheid, interne procedures en kenmerken van diensten en producten.

Over argumentatie:
- Lezers aanvaarden argumenten vooral als het aansluit bij wat ze al vinden, denken en voelen (verwerpelijk, afweegbaar, acceptabel).
- Argumentatieschema met breedte-argumenten (bijv. retorische drieslag), diepte-argumenten (argumentatie voor argumentatie, max. 1 niveau dieper) en contra-argumenten (verhoog geloofwaardigheid).
- Er bestaan drie typen ondersteuningsrelaties: a. het een leidt tot het ander (causaal), b. het een is kenmerkend voor het ander (kenteken), c. het een komt overeen met het ander (vergelijking)